Συνοπτικό δοκίμιο για τις μεθόδους επεξεργασία σκουπιδιών

Δέχθηκa e-mail από τον Σταύρο Αργυρόπουλο που έλεγε

Παρακαλώ να το διαβάσουμε για να βάλουμε κάποια πράγματα επιτέλους στη θέση τους, εν έτει 2013.

Καλό επίσης είναι να αντιληφθούμε ποιοί είναι καλοί και ποιοί άχρηστοι στο να διαχειριστούνε ένα θέμα, και συγκεκριμένα αυτό που αφορά τα απορρίμματα –προϊόντα μας.

Καλό επίσης είναι να αντιληφθούμε ποιοί τόσα χρόνια φλερτάρουν με άλλα σχέδια για την τσέπη τους και μόνο.

Καλό επίσης είναι να αντιληφθούμε ότι τα απορρίμματα μας δεν είναι σκουπίδια που πετούσαμε και πληρώναμε για αυτό το Δήμο.

Καλό επίσης είναι να αντιληφθούμε ότι τα απορρίμματα μας εν έτει 2013 είναι προϊόντα που οφείλουμε να τα διαχειριστούμε μόνοι μας μέσω πολυμετοχικών εταιρειών ανοικτής συμμετοχής.

Καλό επίσης είναι να αντιληφθούμε ότι τα απορρίμματα μας εν έτει 2013 αποδίδουν ανά 100000 κατοίκους περί τα 4 εκ ευρώ.

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ

Μετά από τριάντα σχεδόν χρόνια έρευνας και διδασκαλίας σε θέματα διαχείρισης αποβλήτων, θα ήθελα να καταθέσω σκέψεις μου και απόψεις μου σχετικά με το επίκαιρο θέμα της διαχείρισης απορριμμάτων.

Το πρόβλημα της διαχείρισης απορριμμάτων είναι από τη φύση του δημόσια υπόθεση. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό επομένως, η Πολιτεία, τόσο σε κεντρικό, όσο και σε αποκεντρωμένο αυτοδιοικητικό επίπεδο να καθορίσει εκείνες τις πολιτικές που θα διασφαλίσουν τη βέλτιστη δυνατή διαχείριση από περιβαλλοντική και οικονομική σκοπιά. Η όποια εμπλοκή του ιδιωτικού τομέα είναι σημαντικό να γίνεται με τέτοιο τρόπο που να αποτρέπει την κερδοσκοπία σε βάρος του πολίτη. Αυτό καθίσταται από τη μία ιδιαίτερα σημαντικό στην εποχή κρίσης που ζούμε, από την άλλη αρκετά δύσκολο λόγω του ολιγοπωλειακού χαρακτήρα του επιχειρηματικού τομέα στον κλάδο.

Τα απορρίμματα αποτελούν έναν εν δυνάμει σημαντικό πόρο υλικών και ενέργειας. Με χρήση τεχνικών όπως είναι η ανάλυση κύκλου ζωής, εύκολα προκύπτει ότι η ανάκτηση υλικών έχει μεγαλύτερη περιβαλλοντική και οικονομική αξία απ’ ό,τι η ανάκτηση ενέργειας. Ό,τι μπορεί επομένως να ανακτηθεί με ανακύκλωση ή/και μηχανικό διαχωρισμό, πρέπει να ανακτηθεί. Απ’ ό,τι απομένει, σκόπιμο είναι να ανακτηθεί, κατά το δυνατόν, ενέργεια με περιβαλλοντικά   φιλικό   τρόπο   και   να   ελαχιστοποιηθεί   επομένως   το   κλάσμα   που αναπότρεπτα θα πρέπει να οδηγηθεί σε χώρο υγειονομικής ταφής.   Η σωστή διαχείριση των απορριμμάτων μπορεί να εξασφαλίσει πόρους και να προσφέρει θέσεις εργασίας.

Με βάση τα παραπάνω, επισημαίνω τα ακόλουθα:

1.      Απαιτείται  άμεση  συμμόρφωση  με την οδηγία  για  κλείσιμο  των  ΧΑΔΑ  (χώρων ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων). Η παράταση λειτουργίας τους συνεπάγεται διαρκή περιβαλλοντική επιβάρυνση.

2. Απαιτείται προσπάθεια επέκτασης της διαλογής στην πηγή των ανακυκλώσιμων υλικών

(π.χ. γυαλί, χαρτί, πλαστικό, αλουμίνιο) με διαρκή ενημέρωση και στήριξη του κοινού.

3.  Η  διάθεση  σε  ΧΥΤΑ  (σύμφωνα και  με  τις  Ευρωπαϊκές  Οδηγίες)  δεν  αποτελεί  πλέον αποδεκτή μορφή  διαχείρισης.  Ακόμα και στους τέλεια λειτουργούντες ΧΥΤΑ,  διαφεύγει τουλάχιστον το 50% του παραγόμενου βιοαερίου (μείγματος μεθανίου και διοξειδίου του άνθρακα).  Δεδομένου  ότι  το  μεθάνιο  είναι  20  περίπου  φορές  δυσμενέστερο  από  το διοξείδιο του άνθρακα ως αέριο του θερμοκηπίου, είναι απαραίτητο να οδηγείται σε ταφή (σε χώρο υγειονομικής ταφής υπολειμμάτων) μόνο το μη ζυμώσιμο κλάσμα των απορριμμάτων. Απαιτείται επομένως επεξεργασία των απορριμμάτων για αφαίρεση/αξιοποίηση του ζυμώσιμου οργανικού κλάσματος.

4.  Από  τις  θερμικές  μεθόδους  επεξεργασίας  (καύση,  πυρόλυση,  αεριοποίηση),  μόνο  η καύση έχει βρει διεθνώς ευρεία εφαρμογή. Η καύση έχει ορισμένα πλεονεκτήματα (ελαχιστοποίηση υπολειμμάτων, μεγάλη ενεργειακή απόδοση), αλλά: (α) απαιτεί μεγάλο κόστος εξοπλισμού (πάγιο κόστος), (β) παράγει τέφρα που είναι επικίνδυνο απόβλητο και απαιτεί              ειδικό        χειρισμό    και                 (γ)              παράγει   δύσκολα,     ακριβά και         με                    αμφίβολη αποτελεσματικότητα  διαχειρίσιμους  αέριους  ρύπους  (σωματίδια,  οξείδια  αζώτου  και

θείου, διοξίνες κλπ.). Το σημαντικότερο όμως είναι ότι αντίκειται στην ανακύκλωση χαρτιού και πλαστικού. Η ανακύκλωση πρέπει πάντοτε να είναι πρώτη προτεραιότητα. Η αφαίρεση του χαρτιού και του πλαστικού από τα απορρίμματα, αφήνει ως υπόλοιπο, μίγμα που έχει χαμηλή  θερμαντική  αξία  και  επομένως  η  ανακύκλωση  δεν  συνδυάζεται  με  την  καύση. Επίσης η καύση των αζωτούχων ενώσεων αφαιρεί το άζωτο ως πόρο που θα μπορούσε να αξιοποιηθεί.

4.Η  βιοξήρανση ως μέθοδος επεξεργασίας μπορεί να χρησιμοποιηθεί  μόνο ως  πρώτο στάδιο παραγωγής καύσιμης ύλης από το ζυμώσιμο οργανικό κλάσμα (SRF). Αυτό θα μπορούσε να υποκαταστήσει ορυκτά καύσιμα στη τσιμεντοβιομηχανία και στη βιομηχανία παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (ΔΕΗ). Ωστόσο, μια και η καύση έχει τα προαναφερθέντα μειονεκτήματα, δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε ευαίσθητους περιβαλλοντικά χώρους, όπως είναι το Λεκανοπέδιο. Η βιοξήρανση, ακολουθούμενη από διάθεση του SRF σε ΧΥΤΑ είναι εντελώς άσκοπη.

5. Ιδιαίτερα ελπιδοφόρες μέθοδοι επεξεργασίας είναι η αναερόβια χώνευση, η κομποστοποίηση και ο συνδυασμός τους. Οι μέθοδοι αυτές είναι ήπιες βιολογικές διεργασίες  και  συνδυάζονται  τέλεια  με  την  ανακύκλωση. Η  αναερόβια  χώνευση  του ζυμώσιμου οργανικού κλάσματος παράγει μεθάνιο που μπορεί να αξιοποιηθεί ενεργειακά. Η κομποστοποίηση είναι οικονομική μέθοδος, αλλά εφαρμοζόμενη στα αστικά απορρίμματα παράγει χαμηλής ποιότητας κομπόστ, λόγω των προσμίξεων, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε μη γεωργική γη (π.χ. επιχωματώσεις, αναδασώσεις κλπ) ή βέβαια να οδηγηθεί σε υγειονομική ταφή. Επίσης οι μέθοδοι αυτές μπορούν εύκολα να εφαρμοστούν αποκεντρωμένα.

Γεράσιμος Λυμπεράτος

Καθηγητής ΕΜΠ